Προκήρυξη πανελλήνιου διαγωνισμού για μαθητές/τριες Γυμνασίου Schoolscape: «Γλωσσικά» μηνύματα στο σχολικό τοπίο

Η επιστημονική ένωση «Νέα Παιδεία», το Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Γλωσσικών Εφαρμογών του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, και το Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Καινοτομίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου προκηρύσσουν διαγωνισμό για μαθητές/τριες Γυμνασίου με θέμα: Schoolscape: «Γλωσσικά» μηνύματα στο σχολικό τοπίο.

Ο διαγωνισμός θα διαρκέσει περίπου 3 μήνες (Φεβρουάριος-Απρίλιος 2025) και μπορούν να συμμετάσχουν μαθητές/τριες όλων των τάξεων του Γυμνασίου και εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων.

Πλαίσιο – Στόχοι
Το σχολείο είναι γεμάτο από διάφορα είδη κειμένων και «γλωσσικών» μηνυμάτων που βλέπουμε καθημερινά, όπως αφίσες, ανακοινώσεις, πινακίδες και γκράφιτι. Αυτά τα κείμενα δεν είναι απλώς διακοσμητικά· έχουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας και στη ζωή στο σχολείο.
Από τι «κείμενα» (είδη λόγου) απαρτίζεται το σύγχρονο σχολικό τοπίο; Αν καταγράψουμε και αναλύσουμε τις γλωσσικές μορφές που χρησιμοποιούνται στους σχολικούς χώρους, θα διαπιστώσουμε διάφορα είδη «γλωσσικών» μηνυμάτων (ρυθμιστικά, υποδομής, εμπορικά, μη θεσμοθετημένα, διδακτικά και καλλιτεχνικά). Παρατηρώντας τα λαμβάνουμε πληροφορίες για το ποιος/α τα κατασκεύασε και γιατί και πώς αυτά «συνομιλούν» τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλα «κείμενα» στον ίδιο χώρο. Έτσι, κατανοούμε τη λειτουργία και τη σημασία της γλώσσας στην καθημερινή ζωή, ενώ παράλληλα αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο με τον οποίο οι γλωσσικές επιλογές αντικατοπτρίζουν πολιτισμικές και κοινωνικές ταυτότητες ή ενισχύουν τη συμπερίληψη και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Βλέπουμε πώς οι λέξεις που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε μπορούν να δείξουν ποιοι/ποιες είμαστε, τι πιστεύουμε και πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Οι λέξεις μας μπορούν να φέρουν τους ανθρώπους πιο κοντά ή, αντίθετα, να τους απομακρύνουν.
Σκοπός του διαγωνισμού είναι η εξοικείωση των μαθητών/τριών με τη σύγχρονη (γλωσσολογική) έρευνα, μέσα από την παρατήρηση, τη συλλογή, την ταξινόμηση και την ανάλυση του κειμενικού υλικού. Ειδικότερα, επιδιώκεται οι μαθητές/τριες να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους ικανότητες, καθώς και τις δεξιότητες τους στον οπτικό γραμματισμό και τον κριτικό λόγο.
Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε μαθητές/τριες των τριών τάξεων των Γυμνασίων στην Ελλάδα, την Κύπρο και στα σχολεία της Ομογένειας.
Κάθε σχολείο μπορεί να λάβει μέρος με περισσότερες της μίας παρουσιάσεις σχολικών μηνυμάτων, αν το επιθυμεί, με τη συνεργασία διαφορετικών εκπαιδευτικών.

Αφόρμηση
Στον διαγωνισμό αυτό οι μαθητές/τριες καλούνται να καταγράψουν το σχολικό τοπίο, να το αναλύσουν και να το παρουσιάσουν, αναλαμβάνοντας έτσι οι ίδιοι/ες τον ρόλο του/της ερευνητή/τριας με αφορμή την επαφή, την καταγραφή και τη μελέτη, καθώς και τη συνομιλία με τα «γλωσσικά» μηνύματα του σχολείου τους.

Αξιολόγηση
Τα έργα των μαθητών/τριών θα αξιολογηθούν από κριτική επιτροπή. Ως κριτήρια αξιολόγησης έχουν ορισθεί: α) η πληρότητα του φακέλου, β) η ακρίβεια ταξινόμησης και ανάλυσης των «γλωσσικών» μηνυμάτων, γ) η πρωτοτυπία της παρουσίασης, δ) η δημιουργικότητα στην παραγωγή του «γλωσσικού» μηνύματος.
Οι καλύτερες εργασίες θα παρουσιαστούν σε ειδική ημερίδα από τις ομάδες που τις εκπόνησαν, με στόχο την προώθηση του διαλόγου της εκπαιδευτικής με την επιστημονική κοινότητα. Στο πλαίσιο της ημερίδας, θα δοθούν τρία (3) βραβεία και ισάριθμοι έπαινοι, ενώ παράλληλα θα διοργανωθεί έκθεση με την παρουσίαση όλων των «γλωσσικών» μηνυμάτων ανά θεματική κατηγορία. Η ημερομηνία και ο χώρος της εκδήλωσης θα ανακοινωθούν σε εύλογο χρόνο.

Όροι συμμετοχής – Σημαντικές ημερομηνίες
1. Οι μαθητές/τριες καλούνται με τη στήριξη των επιβλεπόντων/ουσών εκπαιδευτικών όλων των ειδικοτήτων να δημιουργήσουν:
α) μια παρουσίαση των «γλωσσικών» μηνυμάτων του σχολείου τους,
β) το δικό τους «γλωσσικό» μήνυμα.
2. Οι συμμετέχοντες/ουσες εκπαιδευτικοί θα παρακολουθήσουν δύο (2) επιμορφωτικές συναντήσεις με την επιστημονική ομάδα του διαγωνισμού.
3. Η συμμετοχή των μαθητών/τριών στον διαγωνισμό είναι προαιρετική και δεν συνεπάγεται κανένα κόστος για τους/τις συμμετέχοντες/ουσες.
4. Καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή παρουσιάσεων/έργων: Κυριακή, 13 Απριλίου 2025.
5. Η ημερομηνία ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων ορίζεται η Παρασκευή, 23 Μαΐου 2025.
6. Οι παρουσιάσεις και τα έργα αποστέλλονται σε αρχείο pptx ή pdf ή ψηφιακό αρχείο στα email: neapaideia.journal@gmail.com και schoolscape2025@del.auth.gr.
7. Κάθε συμμετοχή πρέπει να συνοδεύεται:
α) από την αίτηση συμμετοχής συμπληρωμένη (σε μορφή word),
β) από το έντυπο γονικής συναίνεσης υπογεγραμμένο είτε χειρόγραφα είτε
ψηφιακά μέσω gov.gr.
8. Η παρουσίαση/το έργο θα πρέπει να είναι πρωτότυπη δημιουργία ειδικά για τον διαγωνισμό και θα πρέπει να μην έχει προβληθεί ή παρουσιαστεί όλη/ο ή μέρος αυτής/αυτού πριν από τον διαγωνισμό.
9. Η συμμετοχή στον διαγωνισμό προϋποθέτει τη ρητή και ανεπιφύλακτη αποδοχή των όρων του διαγωνισμού τόσο από τους/τις μαθητές/τριες όσο και από τους γονείς και κηδεμόνες τους.

Διαδικασία συμμετοχής
1. Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε δύο (2) επιμορφωτικές συναντήσεις σχετικά με τους στόχους, το περιεχόμενο του διαγωνισμού και τη διαδικασία αξιολόγησης.
2. Φωτογράφιση του σχολικού χώρου (εξωτερικά και εσωτερικά) με έμφαση σε συγκεκριμένα «γλωσσικά» μηνύματα, αλλά και συνολικά του χώρου όπου αυτά εντοπίζονται, συνδέονται και «συνομιλούν» με άλλα «γλωσσικά» μηνύματα.
3. Επιλογή των σχολικών «γλωσσικών» μηνυμάτων, τα οποία η ομάδα θα αναλύσει βάσει των κριτηρίων.
4. Δημιουργία «γλωσσικού» μηνύματος από τις ομάδες που συμμετέχουν στον διαγωνισμό και επεξεργασία της παρουσίασης/του έργου σε μορφή pdf, pptx, βίντεο, poster κ.λπ.
5. Αξιολόγηση από την κριτική επιτροπή.

Εκδήλωση ενδιαφέροντος
Οι ενδιαφερόμενοι/ες θα πρέπει να συμπληρώσουν τη φόρμα συμμετοχής στον σύνδεσμο https://forms.gle/wyUTcC17zYFxZqPG8 έως τις 21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2025.

Οργανωτική επιτροπή:
•Συντονιστής: Κώστας Αγγελάκος, Καθηγητής, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Διευθυντής της «Νέας Παιδείας»
•Φωτεινή Καλογερογιάννη, μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Α.Π.Θ., μέλος του ΔΣ της «Νέας Παιδείας»
•Νατάσα Μερκούρη, φιλόλογος, Κολλέγιο Αθηνών, αντιπρόεδρος της «Νέας Παιδείας»
•Ελευθερία Παπαμανώλη, φιλόλογος, ταμίας της «Νέας Παιδείας»
•Αθηνά Σιούπη, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας, Α.Π.Θ., Διευθύντρια του Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Γλωσσικών Εφαρμογών
•Αναστασία Στάμου, Καθηγήτρια Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας-Κοινωνιογλωσσολογίας-Ανάλυσης Λόγου, Α.Π.Θ.
•Δημήτρης Χριστόπουλος, φιλόλογος, γενικός γραμματέας της «Νέας Παιδείας»

Τεχνική υποστήριξη:
Άγγελος Κωσταράς, απόφοιτος του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας και υποψ. διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Στοιχεία Επικοινωνίας:
neapaideia.journal@gmail.com (Νατάσα Μερκούρη)
schoolscape2025@del.auth.gr (Φωτεινή Καλογερογιάννη)