Ανακοίνωση των Πρυτάνεων των Νησιωτικών Πανεπιστημίων

Οι διοικήσεις των νησιωτικών Πανεπιστημίων (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πολυτεχνείο Κρήτης, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Αιγαίου και Ιόνιο Πανεπιστήμιο) συναντήθηκαν στην Κέρκυρα στις 5 Φεβρουαρίου 2025 και συζήτησαν παρουσία του Γενικού Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης Καθηγητή Νικόλαου Παπαϊωάννου και του Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων κ. Ιωάννη Τρεπεκλή τις ποικίλες πτυχές και τους πολλαπλούς παράγοντες που επηρεάζουν και διαμορφώνουν το πρόβλημα της διαθεσιμότητας φοιτητικής στέγης στη νησιωτική περιφέρεια. Ένα πρόβλημα που δεν αφορά μόνο στους φοιτητές, αλλά επεκτείνεται ευρύτερα σε όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας (διδακτικό, ερευνητικό και διοικητικό προσωπικό).

Η περιορισμένη προσφορά ικανού να ανταποκριθεί στη ζήτηση αριθμού κλινών και διαμερισμάτων εκ μέρους των φοιτητών και των φοιτητριών των Ιδρυμάτων στις νησιωτικές τους έδρες, σε συνδυασμό με το διαρκώς αυξανόμενο κόστος διαβίωσης και τις ακριβότερες τιμές στη νησιωτική περιφέρεια αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα το οποίο μακροπρόθεσμα μπορεί να επηρεάσει τη βιωσιμότητα των ακαδημαϊκών Τμημάτων των Πανεπιστημίων. Πρόσθετα δεδομένα που δημιουργούνται από τη χρονική και ποσοτική διεύρυνση της τουριστικής κίνησης στα νησιά κατά τα τελευταία χρόνια, την υφιστάμενη δημογραφία και τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του πληθυσμού της χώρας αλλά και την αναμενόμενη αναδιάταξη του χάρτη ανώτατης εκπαίδευσης λόγω της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, καθιστούν τις προοπτικές κλιμάκωσης του προβλήματος ακόμα δυσχερέστερες και την άμεση αντιμετώπισή του περισσότερο επιτακτική από ποτέ.

Η διάθεση κλινών σε φοιτητικές εστίες αποτελεί μια διαχρονικά επιθυμητή λύση, η οποία στην περίπτωση των νησιωτικών Α.Ε.Ι. πρέπει να υποστηριχθεί θεσμικά και οικονομικά κατά προτεραιότητα από την πολιτεία ώστε να καταστεί εφικτή η απλοποίηση των διαδικασιών και η συντόμευση των απαιτούμενων χρόνων που αυτή τη στιγμή απαιτούνται για τον σχεδιασμό και την ανέγερση κτιρίων φοιτητικών εστιών.

Παράλληλα, οι προσπάθειες που ήδη καταβάλουν τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα στον τομέα της ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών σε θεσμικό (ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, επιμελητηριακούς φορείς κ.λπ.) και μη-θεσμικό επίπεδο πρέπει να συνεχιστούν συντονισμένα, ώστε να γίνει αντιληπτή η πλήρης διάσταση του προβλήματος και των κινδύνων που δημιουργεί στη λειτουργία των Πανεπιστημίων της νησιωτικής περιφέρειας η περιορισμένη προσφορά φοιτητικής στέγης (χαμηλός αριθμός εισακτέων και μειωμένος ρυθμός αποφοίτησης). Η πολιτεία μπορεί να σταθεί αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια με τη θεσμική παρέμβαση και ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων στις νησιωτικές περιοχές.

Κατά τη συζήτηση επί των τρόπων άμεσης και ουσιαστικής αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος επισημάνθηκε ότι η συμβολή των τοπικών κοινωνιών μπορεί να συμπεριλάβει και την προσέλκυση επενδύσεων για τη δημιουργία πρόσθετου αριθμού δωματίων με υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές και εγγυημένο - προσιτό για τη μέση ελληνική οικογένεια κόστος. Δωμάτια τα οποία θα μπορούν να είναι διαθέσιμα για όλη την περίπου 10μηνη χρονική περίοδο που απαιτείται φυσική παρουσία των φοιτητών και φοιτητριών για την πραγματοποίηση των σπουδών τους, ανεξαρτήτως της ζήτησης λόγω του τουρισμού. Τα Πανεπιστήμια διαθέτουν ήδη δεδομένα που τεκμηριώνουν τη βιωσιμότητα τέτοιων πρωτοβουλιών, οι οποίες μπορούν να αυξήσουν την προσφορά της φοιτητικής στέγης άμεσα και με ποιοτικούς όρους. Η προσαρμογή του ύψους του στεγαστικού επιδόματος ειδικά στις νησιωτικές περιοχές μπορεί επίσης να αποτελέσει εγγύηση βιωσιμότητας τέτοιων επενδύσεων.

Κατά τη μεταβατική περίοδο που απαιτείται για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών και την εφαρμογή των σχετικών θεσμικών αλλαγών, για τη μείωση του προβλήματος της περιορισμένης διαθεσιμότητας φοιτητικής στέγης συζητείται η λύση της χρηματοδότησης της διαμονής φοιτητών και φοιτητριών σε ξενοδοχειακές μονάδες, με την κάλυψη της σχετικής δαπάνης να προέρχεται από τα αντίστοιχα ΠΕΠ των νησιωτικών περιφερειών.

Λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω, στην προσπάθεια επίλυσης του στεγαστικού προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες των νησιωτικών Α.Ε.Ι. καλούμε:

• την πολιτεία να αναλάβει πρωτοβουλίες για την απλοποίηση και την επίσπευση των διαδικασιών ανέγερσης φοιτητικών εστιών στη νησιωτική περιφέρεια, με παράλληλη προσαρμογή του ύψους του στεγαστικού επιδόματος στα πραγματικά οικονομικά δεδομένα και τη ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με τη βραχυχρόνια μίσθωση,
• τις διοικήσεις των νησιωτικών περιφερειών να συνδράμουν με την οικονομική υποστήριξη των ιδρυμάτων για την άμεση μίσθωση κλινών σε ξενοδοχειακές μονάδες,
• την εκκλησία αλλά ενδιαφερόμενους επενδυτές και φορείς ανάπτυξης της αγοράς ακινήτων να εξετάσουν το ενδεχόμενο επενδύσεων στα νησιά στον τομέα της φοιτητικής στέγης με όρους που να ανταποκρίνονται στα οικονομικά δεδομένα της μέσης Ελληνικής οικογένειας,
• τις τοπικές κοινωνίες να συμβάλλουν με όλα τα διαθέσιμα μέσα στην αναβάθμιση των μεγεθών της φοιτητικής στέγης.

Για το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
Καθηγητής Νικόλαος Κατσαράκης, Πρύτανης

Για το Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Καθηγητής Ανδρέας Φλώρος, Πρύτανης

Για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Καθηγητής Δημήτριος Παπαγεωργίου, Πρύτανης

Για το Πανεπιστήμιο Κρήτης
Καθηγητής Γεώργιος Κοντάκης, Πρύτανης

Για το Πολυτεχνείο Κρήτης 
Καθηγητής Μιχαήλ Ζερβάκης, Πρύτανης