Φόρουμ Διαλόγου Ελλάδας-Κίνας για την Ανταλλαγή και Αμοιβαία Μάθηση των Πολιτισμών Αθήνα, 18 Σεπτεμβρίου 2025

Διάλογος Σινο-Ελληνικού Πολιτισμού Εξερευνά την Αρχαία και Σύγχρονη Σοφία

Στις 18 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Σινολογίας  στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ο «Διάλογος Κίνας-Ελλάδας για την Ανταλλαγή και την Αμοιβαία Μάθηση των Πολιτισμών: Αρμονία στην Ποικιλομορφία, Μοιράζοντας την Ομορφιά».

Ο Λι Σι, μέλος της Μόνιμης Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΚ και Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής Επιθεώρησης Πειθαρχίας, παρευρέθηκε στην τελετή έναρξης και εκφώνησε ομιλία. Η Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεράσιμος Σιάσος παρευρέθηκαν επίσης και εκφώνησαν ομιλίες. Ο διάλογος φιλοξενήθηκε από την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, την Κινεζική Πρεσβεία στην Ελλάδα και το Πανεπιστήμιο Αθηνών και διοργανώθηκε από την Κινεζική Ακαδημία Κλασικών Πολιτισμών. Παρακολούθησαν πάνω από 200 ειδικοί και ακαδημαϊκοί από την Κίνα, την Ελλάδα και τη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα. Οι συμμετέχοντες επικεντρώθηκαν σε δύο κύρια θέματα: «Διάλογος Σκέψης Αρχαίων Φιλοσόφων: Ποικίλοι Πολιτισμοί και Συμπεριληπτική Αμοιβαία Μάθηση» και «Διάλογος Αρχαίων και Σύγχρονων Σκέψεων: Κληρονομιά, Καινοτομία και Πρόοδος του Πολιτισμού». Αντλώντας από τη σοφία των κλασικών στοχαστών από τον Κομφούκιο, τον Μένκιο, τους Νομικούς και τους Ταοϊστές μέχρι τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, διερεύνησαν την ηθική καλλιέργεια, την πολιτική διακυβέρνηση, την κοινωνική τάξη, τις απόψεις για τη φύση και την πολιτιστική καινοτομία.

Στην ομιλία της, η Λίνα Μενδώνη δήλωσε ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κίνα μοιράζονται φιλοσοφικές παραδόσεις που επιδιώκουν την αρετή, την αρμονία και το δημόσιο συμφέρον. Αυτά τα ιδανικά, που παραμένουν ζωντανά από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, έχουν χαράξει την πορεία για την κοινωνική ανάπτυξη και έχουν προσφέρει έμπνευση για την καλύτερη αντιμετώπιση των σύνθετων προκλήσεων του 21ου αιώνα. Η Κινεζική Ακαδημία Κλασικού Πολιτισμού, ένας βασικός νέος θεσμός στην Ελλάδα, είναι σταθερά αφοσιωμένη στην προώθηση του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών και έχει προσδώσει νέα ζωντάνια στην σινο-ελληνική πολιτιστική συνεργασία. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι συζητήσεις στην Κινεζική Ακαδημία Κλασικού Πολιτισμού σχετικά με τα πρόσφατα ξεκινημένα αρχαιολογικά έργα θα είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για την προώθηση της καινοτομίας στις αρχαιολογικές μεθόδους και πρακτικές και στις δύο πλευρές.

Ο καθηγητής Σιάσος δήλωσε ότι, αν και τις χωρίζουν χιλιάδες μίλια, η Κίνα και η Ελλάδα μοιράζονται στενούς δεσμούς που χρονολογούνται αιώνες πριν. Ο αρχαίος Δρόμος του Μεταξιού δεν χρησίμευε μόνο ως εμπορική οδός, αλλά και ως κανάλι ανταλλαγής φιλοσοφίας, ιδεών και τέχνης, αφήνοντας μια πλούσια κληρονομιά στην ανθρώπινη ιστορία. Η ελληνική έννοια του «κόσμου ως ένα εύτακτο σύνολο» αντηχεί με τη φιλοσοφία της Κίνας για «αρμονία στην ποικιλομορφία». Ο σημερινός κόσμος είναι γεμάτος εντάσεις, αντιπαραθέσεις και διαιρέσεις, τις οποίες κανένα έθνος ή πολιτισμός μεμονωμένα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Επομένως, πρέπει να αναζωογονήσουμε τον διάλογο μεταξύ των πολιτισμών και το πνεύμα της ανοιχτότητας, αντλώντας συνεχώς από τη σοφία των αρχαίων πολιτισμών για να παρέχουμε πολύτιμα μαθήματα για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου, ανθρωποκεντρικού κόσμου.

Ο Zhang Zhiqiang, Διευθυντής του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, και ο Στέλιος Βιρβιδάκης, Γενικός Γραμματέας του Κέντρου Ανταλλαγής Πολιτισμών Κίνας-Ελλάδας και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εκφώνησαν κεντρικές ομιλίες. Οι συμμετέχοντες ακαδημαϊκοί συμφώνησαν ότι η πολιτισμική ποικιλομορφία είναι το θεμέλιο της δημιουργικότητας και προϋπόθεση για την οικοδόμηση ενός ειρηνικού, δίκαιου και ανοιχτού κόσμου. Η αμοιβαία μάθηση και η ανταλλαγή μεταξύ κινεζικών και ελληνικών πολιτισμών θα προωθήσουν την διαπολιτισμική κατανόηση και θα συμβάλουν στην οικοδόμηση μιας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα.

Η απήχηση της αρχαίας και σύγχρονης κινεζικής και δυτικής σοφίας

«Η κλασική πολιτική σκέψη στην αρχαία Ελλάδα και την Κίνα διαμορφώθηκε μεταξύ του 8ου και του 3ου αιώνα π.Χ. Παρά το εντελώς διαφορετικό υπόβαθρό τους, αυτές οι δύο παραδόσεις επιδεικνύουν μια βαθιά σύγκλιση απέναντι στις κοινωνικές κρίσεις και την επιδίωξη της τάξης», δήλωσε η Σοφία Παπαϊωάννου, Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Πλάτωνας τόνισε τη σοφία των φιλοσόφων ηγεμόνων και την ευθυγράμμιση της πολιτικής τάξης με το ύψιστο καλό, επιδιώκοντας τη λογική, τη δικαιοσύνη και την ταξική αρμονία. Οι Κινέζοι στοχαστές, ωστόσο, είχαν ο καθένας τις δικές τους έμφαση: ο Κομφουκιανισμός τόνισε την ηθική καλλιέργεια, τις τελετουργίες και τη δύναμη του παραδείγματος των ηγεμόνων, ενώ ο Μένκιος τόνισε τη σημασία της Εντολής του Ουρανού και της βούλησης του λαού. ο Νομικισμός τόνισε το δίκαιο, τους θεσμούς και τους περιορισμούς της εξουσίας. και ο Ταοϊσμός υποστήριξε τη μη παρεμβατική διακυβέρνηση, διατηρώντας την τάξη μέσω της συμμόρφωσης με τους φυσικούς νόμους. Αυτές οι κλασικές παραδόσεις μοιράζονται μια κοινή ανησυχία για την ηγετική αρετή, την εκπαίδευση, το δίκαιο και την κοινωνική σταθερότητα, αντανακλώντας την κοινή ανησυχία για δίκαιη διακυβέρνηση τόσο στον Ανατολικό όσο και στον Δυτικό πολιτισμό. Ο Πλάτωνας προέτρεπε για την επιδίωξη της δικαιοσύνης, ο Κομφουκιανισμός έδινε έμφαση στο ηθικό παράδειγμα, ο Νομικισμός έδινε έμφαση στις θεσμικές εγγυήσεις και ο Ταοϊσμός προειδοποιούσε για τους κινδύνους της υπερβολικής εξουσίας. Μέσω συγκριτικών μελετών, η κινεζική και η δυτική πολιτική σκέψη όχι μόνο αναδεικνύει τα αντίστοιχα δυνατά τους σημεία, αλλά προσφέρει και διαπολιτισμική σοφία για τη σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία και την πρακτική διακυβέρνησης.

Η φιλοσοφία δεν είναι απλώς μια γνωστική εξερεύνηση, αλλά και ένας τρόπος ζωής, σχεδιασμένος να καθοδηγεί τους ανθρώπους στην επιδίωξη μιας καλής ζωής και ηθικής τελειότητας. Ο Βιρβιδάκης υποστηρίζει ότι οι δύο κύριες φιλοσοφικές παραδόσεις εμφανίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα κατά την Αξονική Εποχή. Ενώ διαφέρουν στα εννοιολογικά τους συστήματα και τους τρόπους σκέψης τους, μοιράζονται πολλά κοινά. Στον τομέα της ηθικής, και οι δύο φιλοσοφικές παραδόσεις επικεντρώνονται στην καλλιέργεια του χαρακτήρα, των ηθικών αρετών και των δίκαιων αρχών συμπεριφοράς, εξερευνώντας τον ιδανικό ηγέτη και τη σχέση του με την κοινωνία. Στη μεταφυσική, η ταοϊστική σκέψη κάνει παραλληλισμούς με την προσωκρατική φιλοσοφία στις σκέψεις της για την ουσία, την αλλαγή και την αντίθεση του σύμπαντος. Οι λόγοι των νεοκομφουκιανιστών όπως ο Ζου Σι απηχούν επίσης εκείνους του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Ενώ η κινεζική και η δυτική φιλοσοφία διαθέτουν η καθεμία ξεχωριστά χαρακτηριστικά, και οι δύο αντανακλούν μια βαθιά ανησυχία για τη ζωή, την ηθική και την κοσμική τάξη.

Ο Αθανάσιος Γ. Πλατιάς, καθηγητής στη Σχολή Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά στην Ελλάδα, εξήγησε τις ομοιότητες μεταξύ Κίνας και Ελλάδας όσον αφορά την πολιτική τέχνη και τη στρατηγική σκέψη. Υποστήριξε ότι τόσο ο Περικλής, όπως περιγράφεται από τον Θουκυδίδη, όσο και ο Σουν Τζου και ο Ξούνζι στην Κίνα, τόνισαν τη σημασία των ηγετών που διατηρούν μια ορθολογική προσέγγιση απέναντι στον διεθνή ανταγωνισμό, είναι επιδέξιοι στη ζύγιση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων, στον περιορισμό της ακόρεστης επιδίωξης της εξουσίας και της δόξας και στην αποτελεσματική καθοδήγηση του δημόσιου αισθήματος. Ο Πλατιάς πίστευε ότι αυτή η σοφία της «στρατηγικής αυτοσυγκράτησης» ενσαρκώνει τόσο την ελληνική έννοια της μετριοπάθειας όσο και τις ιδέες των αρχαίων Κινέζων στρατηγών που έδιναν έμφαση στην αξιολόγηση της κατάστασης, στον περιορισμό των συναισθημάτων και στην καθοδήγηση του κράτους με διορατικότητα. Αυτή η ομοιότητα μεταξύ των πολιτισμών καταδεικνύει ότι η αυτοσυγκράτηση και η σύνεση βρίσκονται στον πυρήνα της πολιτικής ηγεσίας και είναι το κλειδί για τη διατήρηση της σταθερότητας και της ασφάλειας σε ένα ταραγμένο διεθνές περιβάλλον.

Η Έλενα Αβραμίδου, Εκτελεστική Διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Σινολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της Έδρας της UNESCO, πιστεύει ότι παρόλο που ο Κομφούκιος και ο Σωκράτης προέρχονταν από διαφορετικούς πολιτισμούς και συστήματα, μοιράζονταν κοινά σημεία στην ηθική, την αρετή και την εκπαίδευση. Οι δύο στοχαστές, με επίκεντρο την κοινωνική αρμονία και την ατομική συνείδηση, αντίστοιχα, πρόσφεραν διαφορετικούς δρόμους για τις μελλοντικές γενιές για να εξερευνήσουν την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την αρετή. Καθώς η σύγχρονη τεχνολογία και η εικονική πραγματικότητα θολώνουν ολοένα και περισσότερο τα όρια μεταξύ αλήθειας και μυθοπλασίας, η σημασία της εκπαίδευσης γίνεται ακόμη πιο έντονη. Κάλεσε να αξιοποιηθεί η σοφία τόσο των κινεζικών όσο και των ελληνικών παραδόσεων για την προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης και της παγκόσμιας ηθικής συναίνεσης, και για την από κοινού οικοδόμηση μιας συμπεριληπτικής και συνυπάρχουσας κοινότητας με κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα.

Η Γου Φέι, καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, πιστεύει ότι η «σχέση μεταξύ ουρανού και ανθρώπου», ή η σχέση μεταξύ ανθρώπινου πολιτισμού και φυσικού κόσμου, είναι ένα ολοένα και πιο πιεστικό πρακτικό ζήτημα στον σημερινό κόσμο, καθώς και ένα ολοένα και πιο σημαντικό θεωρητικό ερώτημα. Ο κινεζικός πολιτισμός και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό: και οι δύο «θεωρούν τη φύση ως την ύψιστη έννοια και τόσο οι θρησκευτικοί θεοί όσο και οι πολιτισμένοι άνθρωποι πρέπει να υπακούουν στη φύση». «Η φύση δεν είναι ένας φυσικός κόσμος ξεχωριστός από τον ανθρώπινο πολιτισμό, ούτε είναι ένα υλικό που πρέπει να δημιουργηθεί και να μεταμορφωθεί. Αντίθετα, περιλαμβάνει το σύνολο του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο ανθρώπινος πολιτισμός προέρχεται από τη φύση και θα πρέπει να στοχεύει στην τελειοποίηση της φύσης. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί ο πολιτισμός να αποφύγει την τιμωρία από τη φύση και να έχει ένα ευρύτερο μέλλον», πρόσθεσε ο Wu Fei.

Επαναπροσδιορίζοντας τον Πολιτισμό από την οπτική γωνία του Κινεζικού Πολιτισμού

«Η μοναδική προοπτική του κινεζικού πολιτισμού προσφέρει μια νέα πορεία για την επανεξέταση της έννοιας του «πολιτισμού»: ο πολιτισμός δεν είναι απλώς ένα θεσμικό ή συμβολικό σύστημα ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά μάλλον μια οργανική κοινότητα ζωής, η ανάπτυξη της οποίας ακολουθεί τις αρχές της ανάπτυξης, της ανατροφής και της συμβίωσης». Ο Zhang Zhiqiang πιστεύει ότι ο κινεζικός πολιτισμός, που χαρακτηρίζεται από συνέχεια, καινοτομία, ενότητα, συμπερίληψη και ειρήνη, ενσαρκώνει τις δύο αρχές της «μεγάλης ενότητας» και της «εξαντλητικής προσαρμοστικότητας». Αυτές οι αρχές δίνουν έμφαση σε μια ολιστική άποψη για τη ζωή που δίνει έμφαση στην ενότητα του ανθρώπου και της φύσης, και σε μια ιστορική σοφία που συνδέει το παρελθόν και το παρόν και επιτρέπει την ευέλικτη προσαρμογή. Στην κινεζική οπτική γωνία για τον πολιτισμό, ο πολιτισμός δεν είναι απλώς μια πολιτιστική αναπαράσταση αλλά και μια πρακτική ζωής. Μέσω της έννοιας «ο ανθρώπινος πολιτισμός διαμορφώνει τον κόσμο», οι άνθρωποι ενσωματώνουν τη ζωή τους με τη ζωή του ουρανού και της γης, επιτυγχάνοντας ηθική καλλιέργεια και πολιτιστική δημιουργία. Αυτή η έννοια δίνει έμφαση στα πολιτιστικά υποκείμενα. Η ζωτικότητα και η ικανότητα αυτοανανέωσης, επιτρέποντας στην πολιτισμική ανάπτυξη να εκδηλωθεί ως οργανική και συνεχής ανάπτυξη. Η ανταλλαγή και η αμοιβαία μάθηση μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών οντοτήτων, αντί για την αντιπαράθεση και τον ανταγωνισμό, ενισχύουν την αμοιβαία υποστήριξη και τον ηθικό συντονισμό, οδηγώντας σε κοινή ανάπτυξη και επέκταση της πολιτισμένης τάξης. Αυτό παρέχει μοναδικές θεωρητικές γνώσεις για την παγκόσμια πολιτισμική ανταλλαγή.

Η Yang Yanqiu, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Αρχαίας Ιστορίας στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, πιστεύει ότι η αρχαία κινεζική σοφία της «αρμονίας χωρίς ομοιομορφία» έχει σημαντική σημασία στην αμοιβαία μάθηση των πολιτισμών. Δήλωσε ότι η «αρμονία χωρίς ομοιομορφία» πηγάζει από το ρητό του Κομφούκιου: «Ένας κύριος πρέπει να είναι αρμονικός αλλά όχι ομοιόμορφος», δίνοντας έμφαση στον σεβασμό των διαφορών και στην επιδίωξη της ενότητας στην ποικιλομορφία, ένα βασικό πνευματικό γονίδιο του κινεζικού πολιτισμού. Ο στοχαστής πριν από την εποχή των Τσιν, Shi Bo, κάποτε σημείωσε: «Η αρμονία δημιουργεί ζωή, ενώ η ομοιομορφία δεν μπορεί να συνεχιστεί», αποδεικνύοντας ότι η ποικιλομορφία και η αρμονική συνύπαρξη αποτελούν το θεμέλιο της κοινωνικής και φυσικής ανάπτυξης. Η αρχαία κινεζική φιλοσοφία όχι μόνο υποστηρίζει ότι «κάθε πράγμα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και είναι αρμονικό και ενιαίο» στην κοσμολογική της προοπτική, αλλά δίνει επίσης έμφαση στο ότι «όλα τα πράγματα αναπτύσσονται μαζί χωρίς να βλάπτουν το ένα το άλλο και όλες οι οδοί είναι παράλληλες χωρίς να συγκρούονται μεταξύ τους» στην κοινωνική της προοπτική, αποδεικνύοντας ότι η κοινωνική αρμονία πηγάζει από την ανοχή των διαφορών. Ιστορικά, οι Εκατό Σχολές Σκέψης, η ενσωμάτωση της Κομφουκιανής και της Νομικής σκέψης και η αλληλεπίδραση μεταξύ των «Τεσσάρων Μεγάλων Εφευρέσεων», του μεταξιού, της πορσελάνης και του δυτικού πολιτισμού, αποτελούν όλα παραδείγματα της πρακτικής της «αρμονίας χωρίς ομοιομορφία» στην προώθηση της ανταλλαγής και της καινοτομίας μεταξύ των πολιτισμών. Τόνισε ότι στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο, η «αρμονία χωρίς ομοιομορφία» παρέχει μια φιλοσοφική βάση για διάλογο μεταξύ των πολιτισμών, υπενθυμίζοντας στις χώρες σε όλο τον κόσμο να επιδιώκουν συναίνεση σεβόμενες τις διαφορές, να αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις μέσω της συνεργασίας και να υλοποιούν το όραμα ενός κόσμου όπου υπάρχει ομορφιά και κοινή ευημερία. Αυτή είναι μια κρίσιμη έννοια για την επίλυση των συγκρούσεων μεταξύ των πολιτισμών και την προώθηση της προόδου του ανθρώπινου πολιτισμού.

Ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Γεώργιος Κατρούγκαλος δήλωσε ότι η Πρωτοβουλία Παγκόσμιων Πολιτισμών στοχεύει στην προώθηση του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών, της αμοιβαίας μάθησης και του σεβασμού της διαφορετικότητας. Αντιτίθεται στη θεωρία της «σύγκρουσης των πολιτισμών» μέσω της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ανταλλαγών μεταξύ των λαών, ενισχύει την ήπια ισχύ και προωθεί τη συνεργασία σε μια πολυπολική παγκόσμια τάξη. Η Κίνα και η Ελλάδα έχουν από καιρό εμπλακεί σε πρακτική συνεργασία σε τομείς όπως το Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, ο αθλητισμός και τα ανθρώπινα δικαιώματα, θέτοντας ένα μοντέλο διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών. Η Πρωτοβουλία Παγκόσμιας Διακυβέρνησης της Κίνας υποστηρίζει την κυρίαρχη ισότητα, την προσήλωση στο διεθνές κράτος δικαίου, την πολυμέρεια, μια προσέγγιση με επίκεντρο τον άνθρωπο και μια προσέγγιση προσανατολισμένη στη δράση. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για την υποστήριξη της πολυμέρειας και την υπεράσπιση της διεθνούς τάξης που βασίζεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Λιου Φενγκ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Φιλοσοφίας της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, δήλωσε ότι το κινεζικό έθνος διαθέτει έναν συνεχή πολιτισμό που εκτείνεται σε πάνω από 5.000 χρόνια και ο θεμελιώδης λόγος για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τα λαμπρά επιτεύγματά του έγκειται στην καινοτομία του. Αυτή η καινοτομία πηγάζει από μια θεμελιώδη αρχή της κινεζικής φιλοσοφίας: το σύμπαν βρίσκεται σε διαρκή ροή και η μόνη βεβαιότητα είναι η ίδια η αλλαγή. Το Βιβλίο των Αλλαγών αναφέρει: «Όταν κάποιος είναι εξαντλημένος, η αλλαγή πρέπει να συμβεί. η αλλαγή οδηγεί στην κατανόηση. η κατανόηση οδηγεί στην αντοχή». Ο Κομφούκιος είπε επίσης: «Ο χρόνος ρέει σαν το τρεχούμενο νερό, χωρίς να σταματά ποτέ μέρα ή νύχτα», αντανακλώντας τη ρευστή και συνεχώς μεταβαλλόμενη φύση του κόσμου. Η κινεζική φιλοσοφία όχι μόνο εστιάζει στους μετασχηματισμούς του σύμπαντος, αλλά δίνει επίσης έμφαση στις ανεπαίσθητες αλλαγές ή «θέωση», τονίζοντας την πολυπλοκότητα και την ποικιλομορφία όλων των πραγμάτων. Αυτή η φιλοσοφία παρέχει τη βάση για την αυτοανανέωση και την καινοτομία του κινεζικού πολιτισμού. Το πνεύμα της «συνεχούς ανανέωσης του εαυτού, μέρα με τη μέρα, και ξανά μέρα με τη μέρα» στη Μεγάλη Μάθηση, καθώς και η Νομικιστική έννοια της «κατάλληλης μεταρρύθμισης», έχουν συγχωνευθεί με τη φιλοσοφία της αλλαγής του Βιβλίου των Αλλαγών για να οδηγήσουν την ανάπτυξη του κινεζικού πολιτισμού και να σχηματίσουν μια μακροχρόνια κινητήρια δύναμη για καινοτομία.

Σύγχρονα Ζητήματα στον Διάλογο μεταξύ Κινεζικών και Ελληνικών Πολιτισμών

Από τη συντροφικότητα των επών του Ομήρου μέχρι τη φιλία των ψυχών του Σωκράτη και του Πλάτωνα και τη φιλία της πόλης-κράτους στον Αριστοτέλη. Από την επιγραφή στο οστό του μαντείου που απεικονίζει τη χειραψία του χαρακτήρα για τον «φίλο» μέχρι την πρόταση του Κομφούκιου για «τρεις ωφέλιμους φίλους», οι κλασικοί κινεζικοί και δυτικοί πολιτισμοί έχουν αφήσει πίσω τους μια κληρονομιά αδελφικής σοφίας που συνδέει άτομα, κοινότητες και πολιτισμικές αξίες. Ο He Fangying, Διευθυντής του Κέντρου Μελέτης Κλασικών Πολιτισμών στην Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, δήλωσε ότι σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από την εργαλειακή ορθολογικότητα, με αυξανόμενη διαπροσωπική αποξένωση και την επικείμενη σύγκρουση πολιτισμών, η επανεξέταση της κλασικής έννοιας της φιλίας δεν αφορά μόνο την εκ νέου ανακάλυψη της γνήσιας φιλίας, αλλά και την ανακατασκευή της λογικής του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών μέσω της φιλίας, καθιστώντας την έναν «συναισθηματικό κώδικα» για την υπέρβαση των εμποδίων, μια «γέφυρα σκέψης» για αμοιβαία μάθηση μεταξύ των πολιτισμών και το «θεμέλιο της τάξης» για τη συνύπαρξη των πολιτισμών.

Ο Σταύρος Κάτσιος, Καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Ελλάδα και Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής της Έδρας της UNESCO για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, τόνισε τον διττό ρόλο της ψηφιοποίησης στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει άμεση δράση για την οικοδόμηση ενός ασφαλούς και βιώσιμου ψηφιακού πολιτιστικού οικοσυστήματος μέσω της διαπολιτισμικής συνεργασίας και της τεχνολογικής καινοτομίας, διασφαλίζοντας ότι η πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας μπορεί να κοινοποιηθεί και να μεταβιβαστεί στις μελλοντικές γενιές.

Ο Liu Wei, διευθυντής του Ινστιτούτου Διακυβέρνησης Τεχνητής Νοημοσύνης στο Πανεπιστήμιο Renmin της Κίνας, πιστεύει ότι ενώ η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης έχει φέρει ευκολία, έχει επίσης προκαλέσει εκτεταμένο «άγχος ευτυχίας», εγείροντας ανησυχίες για τις σταδιοδρομίες, τις επιλογές, ακόμη και για το νόημα της σκληρής εργασίας. Αντλώντας έμπνευση από τις ιδέες Κινέζων και Δυτικών φιλοσόφων, προτείνει λύσεις.

Ως σημαντικές πηγές παγκόσμιου πολιτισμού, οι κινεζικοί και ελληνικοί πολιτισμοί έχουν καλλιεργήσει από κοινού τη σύγχρονη ανάπτυξη του παγκόσμιου πολιτισμού. Ο Xu Baofeng, Διευθυντής του Κέντρου Παγκόσμιας Σινολογίας στο Πανεπιστήμιο Γλώσσας και Πολιτισμού του Πεκίνου, πιστεύει ότι ο διάλογος μεταξύ κινεζικών και ελληνικών πολιτισμών δεν πρέπει μόνο να κοιτάζει πίσω στην ιστορία, αλλά και να βασίζεται στο παρόν και να κοιτάζει προς το μέλλον. Οι σύγχρονες διαστάσεις του διαλόγου περιλαμβάνουν την οικονομία, την πολιτική, τον πολιτισμό, την επιστήμη και την τεχνολογία και την παγκόσμια διακυβέρνηση. Ως πηγές ανατολικών και δυτικών πολιτισμών, οι δύο χώρες προωθούν την αμοιβαία εκμάθηση αξιών μέσω πολιτιστικών ετών, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τις εκπαιδευτικές ανταλλαγές. Στο πλαίσιο της στρατηγικής τους συνεργασίας, συνεργάζονται στην Πρωτοβουλία Belt and Road για την προώθηση του εμπορίου, της επιστήμης και της τεχνολογίας και της πράσινης ανάπτυξης. Στην παγκόσμια διακυβέρνηση, οι δύο χώρες προωθούν από κοινού την πολυμέρεια για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της δημόσιας υγείας. Σε επίπεδο βάσης, οι ανταλλαγές στον τουρισμό, τα μέσα ενημέρωσης και τις ομάδες προβληματισμού ενισχύουν την κοινωνική κατανόηση. Αυτή η πολύπλευρη αλληλεπίδραση όχι μόνο εμβαθύνει τις διμερείς σχέσεις, αλλά παρέχει και πρακτική εμπειρία για ισότιμο διάλογο και αμοιβαία επωφελή συνεργασία μεταξύ των πολιτισμών, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση μιας χωρίς αποκλεισμούς και αμοιβαία επωφελούς διεθνούς τάξης.

Ρεπόρτερ: Yang Xue
Πηγή: China Social Sciences Today, 22 Σεπτεμβρίου 2025, Σελίδα A01
Επιμέλεια: Zhao Zhen Han Han