13. Οργάνωση και λειτουργία προγραμμάτων διδακτορικών σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου
Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο παρέχει τη δυνατότητα διεξαγωγής Προγράμματος Διδακτορικών Σπουδών (Π.Δ.Σ.) σε τομείς που εμπίπτουν στα ερευνητικά ενδιαφέροντα ή/και τα γνωστικά αντικείμενα των Τμημάτων. Οι Διδακτορικές Σπουδές των τμημάτων του Ιονίου Πανεπιστημίου οργανώνονται και λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4957/2022 όπως αυτές ισχύουν και όπως διαμορφωθούν στο μέλλον, τις ισχύουσες λοιπές σχετικές νομικές διατάξεις και αποφάσεις, καθώς και τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.
Τυπικά Προσόντα Υποψηφίων
Οι υποψήφιοι/ες φοιτητές/ριες του Π.Δ.Σ. πρέπει να είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος που έχει χορηγηθεί από Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή απόφοιτοι προπτυχιακού προγράμματος σπουδών ΑΕΙ κατ’ ελάχιστον πενταετούς διάρκειας που αντιστοιχεί σε τριακόσιες (300) πιστωτικές μονάδες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων (ECTS), εφόσον υφίσταται σχετική πρόβλεψη στον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος.
Αναλυτικός κατάλογος προσόντων για τους υποψήφιους/ες διδάκτορες θα καταρτίζεται από το Τμήμα της κάθε σχολής του Ιονίου Πανεπιστημίου.
α) Υποβολή Αιτήσεων
Τα τμήματα του Ιονίου Πανεπιστημίου μπορούν να προκηρύσσουν θέσεις υποψηφίων διδακτόρων, οι οποίες δημοσιοποιούνται δια του ημερήσιου τύπου ή και αναρτώνται ηλεκτρονικά στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος. Κάθε Τμήμα που προκηρύσσει θέσεις υποψήφιων διδακτόρων είναι υπεύθυνο για τις ημερομηνίες υποβολής των αιτήσεων. Επιπρόσθετα τα δικαιολογητικά που πρέπει να υποβληθούν σύμφωνα με τις αποφάσεις των Συνελεύσεων των Τμημάτων του Ιονίου Πανεπιστημίου.
β) Γλώσσα συγγραφής
Η συγγραφή της διδακτορικής διατριβής γίνεται στα Ελληνικά ή Αγγλικά ή και σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα ορίζεται από τον κανονισμό του εκάστοτε προγράμματος διδακτορικών σπουδών.
γ) Αξιολόγηση Αιτήσεων
Η Συνέλευση του Τμήματος, αφού λάβει υπόψη τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί, ορίζει τις επιτροπές που είναι αρμόδιες σύμφωνα με το γνωστικό αντικείμενο των μελών ΔΕΠ προκειμένου να εξετάσει τις αντίστοιχες αιτήσεις και τα συνυποβαλλόμενα έγγραφα και καλεί τους/τις υποψηφίους/ες σε συνέντευξη. Η Συνέλευση του Τμήματος, αφού λάβει τη γνώμη του/της προτεινόμενου/ης επιβλέποντος/ουσας, τη συνεκτιμά με το υπόμνημα της επιτροπής και εγκρίνει ή απορρίπτει αιτιολογημένα την αίτηση του/της υποψηφίου/ας. Στην εγκριτική απόφαση ορίζεται και η γλώσσα συγγραφής της διδακτορικής διατριβής. Οι προθεσμίες υποβολής ορίζονται από τον κανονισμό του εκάστοτε προγράμματος διδακτορικών σπουδών.
δ) Επίβλεψη Διδακτορικής Διατριβής
1. Με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) ορίζεται τριμελής συμβουλευτική επιτροπή, μεταξύ των οποίων ορίζεται και ο/η επιβλέπων/ουσα. Στη συμβουλευτική επιτροπή δύνανται να συμμετέχουν:
α) μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) κάθε βαθμίδας του Τμήματος του Α.Ε.Ι.,
β) μέλη Δ.Ε.Π. άλλων Τμημάτων του ιδίου ή άλλου Α.Ε.Ι.,
γ) Ομότιμοι Καθηγητές και αφυπηρετήσαντα μέλη Δ.Ε.Π.,
δ) μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού σε Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες,
ε) ερευνητές/τριες κάθε βαθμίδας που υπηρετούν σε ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς του άρθρου 13Α του ν. 4310/2014 (Α’ 258), συμπεριλαμβανομένων της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, καθώς και το επιστημονικό προσωπικό της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.) του άρθρου 25 του ν. 4602/2019 (Α’ 45), εφόσον διαθέτει διδακτορικό δίπλωμα και ερευνητική δραστηριότητα συναφή με το αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής,στ) καθηγητές/τριες ιδρυμάτων της αλλοδαπής και ερευνητές/τριες ερευνητικών οργανισμών της αλλοδαπής.
2. Τα μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής έχουν είτε ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο, είτε ίδιο ή συναφές επιστημονικό έργο με την προς εκπόνηση διδακτορική διατριβή. Ο αριθμός των αφυπηρετησάντων Μελών Δ.Ε.Π. που συμμετέχουν ως μέλη στην τριμελή συμβουλευτική επιτροπή δεν δύναται να υπερβαίνει το ένα (1). Η τριμελής συμβουλευτική επιτροπή είναι αρμόδια για την υποστήριξη του/της υποψήφιου/ας διδάκτορα κατά τη διαδικασία εκπόνησης και συγγραφής της διδακτορικής διατριβής και την παρακολούθηση της προόδου της. Ο/Η επιβλέπων/ουσα και τα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής δεν δικαιούνται αμοιβής ή άλλης αποζημίωσης για την υποστήριξη της εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής.
3. Ο εκάστοτε κανονισμός πρέπει να αναφέρει τη διαδικασία ανάθεσης και επίβλεψης διδακτορικής διατριβής και ο μέγιστος αριθμός διδακτορικών διατριβών που δύναται να επιβλέπει το ίδιο μέλος Διδακτικού Ερευνητικού προσωπικού (Δ.Ε.Π.).
4. Αν για οποιονδήποτε λόγο ο/η επιβλέπων/ουσα εκλείψει ή διαπιστωμένα αδυνατεί να τελέσει χρέη επίβλεψης για μεγάλο χρονικό διάστημα, η συνέλευση του τμήματος εκτιμώντας τις περιστάσεις αναθέτει σε άλλον/ην την επίβλεψη σύμφωνα με όσα ορίζονται στις προηγούμενες παραγράφους ύστερα από αίτηση του/της υποψήφιου/ας διδάκτορα και γνώμη του προτεινόμενου επιβλέποντος/ουσας. Διαφορετικά η επίβλεψη ανατίθεται σε ένα από τα άλλα δύο μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής, ακόμα και καθ’ υπέρβαση του μέγιστου αριθμού υποψηφίων διδακτόρων που μπορεί να επιβλέπει ο/η ίδιος/α. Αν ο/η αρχικός/η επιβλέπων/ουσα μετακινηθεί σε άλλο ΑΕΙ ή τμήμα ΑΕΙ ή συνταξιοδοτηθεί συνεχίζει να τελεί χρέη επιβλέποντος/ουσας των διδακτορικών διατριβών που έχει αναλάβει και ο τίτλος απονέμεται από το Τμήμα του ΑΕΙ στο οποίο ξεκίνησε η εκπόνηση της διατριβής. Με τη σύμφωνη γνώμη της Συνέλευσης του Τμήματος μπορεί να υπάρξει αλλαγή επιβλέποντος/ουσας μετά από αιτιολογημένη αίτηση του/της υποψήφιου/ας διδάκτορα στον/ην οποία θα προτείνεται ο/η νέος/α επιβλέπων/ουσα προϋποθέτοντας τη διατύπωση γνώμης του/της προηγούμενου/ης και του/της νέου/ας προτεινόμενου/ης επιβλέποντα/ουσας. Με τη σύμφωνη γνώμη της Συνέλευσης του τμήματος μπορεί να υπάρξει αλλαγή άλλου μέλους της τριμελούς μετά από αιτιολογημένη αίτηση του/της υποψήφιου/ας διδάκτορα στην οποία θα προτείνεται το νέο μέλος της τριμελούς και μετά από σύμφωνη γνώμη του επιβλέποντος της διδακτορικής διατριβής.
5. Τα ονόματα των υποψηφίων διδακτόρων, των επιβλεπόντων/ουσων μελών ΔΕΠ ή ερευνητών/τριων, οι τίτλοι των εκπονούμενων διδακτορικών διατριβών και σύντομη ανάπτυξη αυτών καθώς και τα μέλη των συμβουλευτικών επιτροπών αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο του τμήματος στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
ε) Διάρκεια Εκπόνησης Διδακτορικών Σπουδών
1. Η χρονική διάρκεια για την απόκτηση του διδακτορικού διπλώματος δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τρία (3) πλήρη ημερολογιακά έτη από την ημερομηνία ορισμού της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής. Η μέγιστη παραμονή του ορίζεται στα έξι (6) έτη μετά την ημερομηνία ορισμού της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής.
2. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις το διάστημα αυτό μπορεί να παραταθεί. Για το αίτημα παράτασης θα πρέπει να υποβάλλεται υπόμνημα της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής προς τη Συνέλευση του Τμήματος, η οποία είναι αρμόδια να εγκρίνει ή να απορρίψει το σχετικό αίτημα. Το ανώτατο όριο παράτασης καθορίζεται από τον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών του τμήματος.
στ) Διαδικασία αναγόρευσης των διδακτόρων
Η Συνέλευση του Τμήματος αναγορεύει τον/την υποψήφιο/α διδάκτορα σε δημόσια Συνεδρίαση του Τμήματος. Ο/Η Πρόεδρος του Τμήματος θέτει υπόψη του Σώματος το πρακτικό που πιστοποιεί την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας προφορικής παρουσίασης και αξιολόγησης της Διδακτορικής Διατριβής, και ακολουθεί η αναγόρευση του/της υποψηφίου/ας σε Διδάκτορα του Τμήματος. Η τελετή ορκωμοσίας και καθομολόγησης, η οποία γίνεται παρουσία του/της Πρύτανη/Πρυτάνεως ή Αντιπρύτανη/Αντιπρυτάνεως του Ιονίου Πανεπιστημίου, καθώς και ο τύπος του Διδακτορικού Διπλώματος ακολουθεί τα πρότυπα σχετικών αποφάσεων της Συγκλήτου του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ο/Η υποψήφιος/ια διδάκτορας, πριν από την αναγόρευση και καθομολόγησή του/της από τη Συνέλευση του Τμήματος, μπορεί να αιτηθεί χορήγηση βεβαίωσης επιτυχούς περάτωσης.
ζ) Δικαιώματα και Υποχρεώσεις Υποψηφίων Διδακτόρων
1. Ο/Η υποψήφιος/α διδάκτορας κάθε έτος σε ημερομηνίες που θα ορίζει ο κανονισμός του τμήματος υποβάλλει εγγράφως αναλυτικό υπόμνημα προόδου στην τριμελή συμβουλευτική επιτροπή σχετικά με την πρόοδο της διδακτορικής διατριβής και παρουσιάζει προφορικά την πρόοδο αυτής. Αντίγραφο της αναφοράς προόδου καθώς και σχόλια επί αυτής από τον/την επιβλέποντα/ουσα ή την τριμελή επιτροπή και εκθέσεις προόδου καταχωρούνται στον ατομικό φάκελο του/της υποψηφίου/ας.
2. Αλλαγή ή εξειδίκευση τίτλου, μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά από τεκμηριωμένη εισήγηση της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής και έγκριση της Συνέλευσης του Τμήματος.
3. Οι υποψήφιοι/ες διδάκτορες του Τμήματος οφείλουν να παρέχουν επικουρικό διδακτικό έργο σύμφωνα με τις ανάγκες των προγραμμάτων του πρώτου και δεύτερου κύκλου σπουδών του τμήματος, κατόπιν υπόδειξης του επιβλέποντος/ουσας, καθώς και κάθε άλλη υποχρέωση που ορίζεται από τον κανονισμό μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών του τμήματος. Ενδεικτικά αναφέρονται:
α) διδασκαλία φροντιστηρίων σε προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά μαθήματα,
β) επίβλεψη εργαστηρίων,
γ) συνεπίβλεψη εκπόνησης εργασιών (είτε εργασιών μαθημάτων είτε πτυχιακών/διπλωματικών εργασιών) από τους φοιτητές,
δ) επιτήρηση εξετάσεων στις εξεταστικές περιόδους του πρώτου και του δεύτερου κύκλου σπουδών.
η) Διαγραφή Υποψηφίων Διδακτόρων
Είναι δυνατή η διαγραφή υποψήφιου/ας διδάκτορα από το Π.Δ.Σ.. με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος μετά από εισήγηση της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής. Μεταξύ των λόγων για διαγραφή ενός/μιας υποψήφιου/ας διδάκτορα περιλαμβάνονται οι ακόλουθοι: 1) Λογοκλοπή ιδεών, μεθόδων και αποτελεσμάτων ή αντιγραφή μέρους εργασιών άλλων επιστημόνων χωρίς αναφορά σ’ αυτούς/ές, 2) Ανάρμοστη συμπεριφορά και λοιπά παραπτώματα που δεν συνάδουν με την ιδιότητα του/της υποψήφιου/ας διδάκτορα, 3) Μη επιτυχής εξέταση της διδακτορικής διατριβής από την επταμελή εξεταστική επιτροπή, 4) Μη ανταπόκρισή του σε ακαδημαϊκή δραστηριότητα που του έχει ανατεθεί από το τμήμα χωρίς τεκμηριωμένη δικαιολογία, από όσες καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, καθώς και στους κανονισμούς των τμημάτων, 5) Ανεπαρκής πρόοδος κατά την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής που διαπιστώνεται από την τριμελή συμβουλευτική επιτροπή,
ζ) Υποβολή αίτησης διαγραφής από τον ενδιαφερόμενο,
6) Παρέλευση χρονικού διαστήματος έξι (6) ετών μέχρι την τελική κατάθεση του κειμένου της διατριβής στην τριμελή.
θ) Συγγραφή, υποστήριξη και αξιολόγηση της διδακτορικής διατριβής
Μετά την ολοκλήρωση της συγγραφής της διδακτορικής διατριβής και την υποβολή του τελευταίου υπομνήματος σχετικά με την πρόοδο αυτής προς την τριμελή συμβουλευτική επιτροπή, ο/η υποψήφιος διδάκτορας υποβάλει αίτημα δημοσίας υποστήριξης αυτής. Μετά από έγγραφη θετική εισήγηση της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής που απεδέχθη την αίτηση του/της υποψηφίου/ας προς, τη Συνέλευση του τμήματος, η Συνέλευση ορίζει με απόφασή της επταμελή εξεταστική επιτροπής για την κρίση και την αξιολόγηση της διδακτορικής διατριβής. Ως μέλη της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής ορίζονται υποχρεωτικά τα μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής και τέσσερα ακόμα μέλη, όπως ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4957/2022. Κατ’ ελάχιστον τέσσερα (4) από τα επτά (7) μέλη της εξεταστικής επιτροπής είναι μέλη Δ.Ε.Π που ανήκουν στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) στο οποίο εκπονείται η διδακτορική διατριβή.
Η διδακτορική διατριβή υποστηρίζεται δημόσια από τον/την υποψήφιο/α διδάκτορα ενώπιον της επταμελούς επιτροπής είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά, η οποία υποβάλει ερωτήσεις προς τον/την υποψήφιο/α. Στη συνέχεια η εξεταστική επιτροπή συνεδριάζει χωρίς την παρουσία τρίτων, κρίνει την εργασία ως προς την ποιότητα, την πληρότητα, την πρωτότυπη σκέψη και τη συμβολή της στην επιστήμη και με βάση αυτά τα κριτήρια την εγκρίνει με πλειοψηφία πέντε τουλάχιστον μελών. Μετά τη διαδικασία υποστήριξης, η επταμελής εξεταστική επιτροπή συντάσσει πρακτικό, στο οποίο περιέχονται οι γνώμες των παριστάμενων μελών της σχετικά με την πρωτοτυπία και την επιστημονική συμβολή της διατριβής και η τελική απόφαση της Επιτροπής ως προς την αξιολόγηση της διδακτορικής διατριβής. Κάθε διδακτορική διατριβή αξιολογείται με την κλίμακα “καλώς”, “λίαν καλώς” ή “άριστα”. Η επταμελής εξεταστική επιτροπή δύναται να αναπέμψει, με απόφαση της πλειοψηφίας των παριστάμενων μελών της, τη διδακτορική διατριβή για διορθώσεις ή επεξηγήσεις για διάστημα μέχρι ενός (1) έτους από την ημερομηνία της εξέτασης. Το τελικό πρακτικό της επταμελούς εξεταστικής επιτροπής υπογράφεται από όλα τα παρόντα μέλη (είτε συμμετείχαν με φυσική παρουσία είτε μέσω τηλεδιάσκεψης). Η τριμελής επιτροπή ελέγχει την πληρότητα και ορθότητα του τελικού κειμένου σε περίπτωση διορθώσεων. Από ένα αντίτυπο της διδακτορικής διατριβής κατατίθεται στη Βιβλιοθήκη του Ιονίου Πανεπιστημίου (σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή) και στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (σε έντυπη μορφή και ηλεκτρονική μορφή).