Νέο διεθνές περιοδικό Rhetoric & Science

Παρουσιάζουμε σήμερα το νέο διεθνές περιοδικό Rhetoric & Science, που ανήκει στον χώρο της Κλασικής Φιλολογίας, της Ρητορικής και των Επιστημών. Ως αφετηρία του λειτούργησε το διεθνές συνέδριο με τίτλο ‘Mapping the Rhetoric of Science Writing in Antiquity and Beyond’, που διοργανώθηκε τον Μάρτιο του 2019 από το Εργαστήριο Μελέτης του Αρχαίου Κόσμου του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Η κύρια ώθηση για την ίδρυσή του προήλθε από το έργο La Rhétorique dans l'Antiquité του Laurent Pernot, ο οποίος το 2000 διεπίστωνε ότι η Αρχαία Ρητορική αποτελούσε ακόμη έναν τομέα μελέτης και έρευνας που παρέμενε σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητος, υπό την έννοια ότι κρίσιμα ερωτήματα περίμεναν απαντήσεις. Ένα από αυτά τα ερωτήματα ακόμη παραμένει φλέγον: μπορούμε να μιλάμε για ρητορική του αρχαίου επιστημονικού λόγου; Στον πνευματικό πυρήνα του περιοδικού αυτού βρίσκεται η θεμελιώδης εργασία ‘Towards a Rhetoric of Ancient Scientific Discourse’ (1997) του Philip van der Eijk, ο οποίος ασχολήθηκε με ορισμένα μορφικά χαρακτηριστικά αρχαίων ελληνικών ιατρικών και φιλοσοφικών κειμένων, θεσπίζοντας ευθύς εξαρχής ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο ορολογίας.

Το περιοδικό Rhetoric & Science βασίζεται σε αυτό το πλαίσιο: χρησιμοποιεί τον όρο ‘ρητορική’ για να αναφερθεί σε κάθε σύνολο μορφικών τεχνικών και διαδικασιών που επιστρατεύονται για την παραγωγή προφορικών ή γραπτών κειμένων, κατεξοχήν με στόχο την εξυπηρέτηση επικοινωνιακών σκοπών· και τον όρο ‘επιστήμη’ για να αναφερθεί στη μελέτη και κατανόηση όχι του φυσικού κόσμου, με τη στενή έννοια, αλλά, πιο γενικά, της φύσης των πραγμάτων. Υπό το πρίσμα αυτό, ως ‘επιστημονικά’ μπορούν να προσδιοριστούν όχι μόνο κείμενα για την ιατρική, τα μαθηματικά, η γεωγραφία, την αστρονομία, την οπτική, την αρμονική ή οποιονδήποτε άλλο εκπρόσωπο της ‘αρχαίας επιστήμης’, αλλά και φιλοσοφικές πραγματείες, ιστοριογραφικά κείμενα, ή ακόμη και μη επιστημονικά έργα που περιέχουν ενότητες σχεδιασμένες να μεταδώσουν επιστημονική γνώση.

Παρόλα αυτά, το περιοδικό Rhetoric & Science δεν περιορίζεται μόνο στη διερεύνηση των μορφικών χαρακτηριστικών και των ρητορικών, συγγραφικών ή επικοινωνιακών δομών και στρατηγικών των αρχαίων επιστημονικών-τεχνικών κειμένων· επιδιώκει ακόμη να ρίξει φως στον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι ρήτορες προσέγγιζαν και χρησιμοποιούσαν την επιστημονική-τεχνική γνώση, επιτεύγματα, πρακτικές ή ορολογία για τους δικούς τους σκοπούς, αλλά και να φέρει στο προσκήνιο τις στιγμές εκείνες κατά τις οποίες αποδύονται σε ένα είδος επιστημονικού στοχασμού.

Το πιο σημαντικό όμως ερώτημα που επιχειρεί να απαντήσει είναι: ‘Σε ποιο βαθμό απαιτείται (αν απαιτείται καθόλου) από τους αρχαίους επιστημονικούς συγγραφείς να έχουν ρητορική παιδεία και από τους αρχαίους ρήτορες να έχουν ‘επιστημονική’ παιδεία; Ως εκ τούτου, το περιοδικό Rhetoric & Science στοχεύει να καλύψει όλες τις πτυχές της αλληλεπίδρασης μεταξύ ρητορικής και επιστήμης στην Ελληνική και Ρωμαϊκή Αρχαιότητα και στο Βυζάντιο. Ωστόσο, καλωσορίζει συμβολές και από μελετητές που εργάζονται σε παρόμοια ζητήματα στη σύγχρονη επιστήμη και ρητορική, καθώς και στην πρόσληψη της αρχαίας ρητορικής θεωρίας και επιστημονικής συγγραφής.

Περιεχόμενα του πρώτου τεύχους

Foreword
Athanasios Efstathiou and Konstantinos Stefou

The Rhetoric of Wounding
Eleni Volonaki

Doctors and Drugs in the Attic Orators
Mike Edwards

Constructing the Chemical Theory of Meteorologica IV: the Aristotelian Argumentation
Theodora Zikou

Αristotle on the Limits of Inquisitive Enterprise: The Case of kompsos in On Respiration and Beyond
Giouli Korobili and Konstantinos Stefou

Aeneas the Tactician’s Authorial Strategies in the Poliorcetica
Konstantinos Stefou

On Clarity (σαφήνεια) in Hellenistic Rhetoric and Historiography
Athanasios Efstathiou

Variatio in Gargilius Martialis’ Medicinae ex holeribus et pomis
Dimitrios Mantzilas

Text und Metatext in Sosipatras Vita
Sophia Regopoulos