Δράσεις του Ιονίου Πανεπιστημίου για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας

Στην αίθουσα της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Ιονίου Πανεπιστημίου πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 19 Μαρτίου η παρουσίαση των δράσεων του Πανεπιστημίου για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας. Την παρουσίαση έκανε ο Αντιπρύτανης και Πρόεδρος της Επιτροπής για τον εορτασμό, Καθηγητής Ηλίας Γιαρένης.

Παρουσιάζοντας τις δράσεις, ο κ. Γιαρένης απηύθυνε ταυτόχρονα κάλεσμα σε όλους τους φορείς, την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και τους Δήμους του νησιού να συμβάλουν στην προσπάθειά μας για ανάδειξη του πρωτοπόρου αυτού στοιχείου της κερκυραϊκής και ιόνιας κληρονομιάς. Επίσης, ενημέρωσε ότι είναι ευπρόσδεκτες προτάσεις για την  οικονομική στήριξη ή προβολή των δράσεων.

«Οι δράσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν με συμπαράταξη, αίσθημα ευθύνης και αίσθημα υπερηφάνειας για την υψηλή παρακαταθἠκη της οποίας το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, η Κέρκυρα και τα Ιόνια Νησιά είναι κληρονόμοι. Ως Ιόνιο Πανεπιστήμιο, δίνουμε το παρών με αυτοπεποίθηση και ετοιμότητα για το σήμερα και το αύριο», τόνισε ο κ. Γιαρένης στην ομιλία του.

Ακολουθούν οι δράσεις αναλυτικά:

1. Έκθεση για τον Λόρδο Γκίλφορντ και την  ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας

Η έκθεση «Περί του ποθουμένου πανεπιστημίου. Ο Λόρδος Γκίλφορντ και η Ιόνιος Ακαδημία» διοργανώνεται στο πλαίσιο της διπλής επετείου· της ίδρυσης της Ιονίου Ακαδημίας το 1824 και του Ιονίου Πανεπιστημίου το 1984.

Η έκθεση φιλοδοξεί να παρουσιάσει ένα σχεδίασμα του οράματος, της ίδρυσης και της λειτουργίας της Ιονίου Ακαδημίας μέσα από πολυάριθμα τεκμήρια, όπως επίσημα διοικητικά έγγραφα, ιδιωτική αλληλογραφία, αποσπάσματα του Τύπου της εποχής, εκπαιδευτικά εγχειρίδια, ζωγραφικά πορτρέτα και αρχιτεκτονικά σχέδια, προερχόμενα από δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, μουσεία και ιδιωτικές συλλογές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιπρόσθετα, θα αναδείξει τη σύνδεση με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, τον αναμφίβολο «επίγονό» της.

Συνδιοργανώνεται από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και την Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας, από τις πλούσιες συλλογές της οποίας προέρχονται σημαντικά τεκμήρια που θα εκτεθούν. Για τη διοργάνωση της Έκθεσης αναμένεται να συμβάλει ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας & Διαποντίων Νήσων. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν αναλάβει η Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας κα Μίρκα Παλιούρα και η Διδάκτωρ κα Κατερίνα Κοντοπανάγου.

2. Έκθεση έργων και τεκμηρίων με τίτλο: «Η Ζωγραφική στο Ιόνιο, 18ος – 19ος αιώνας»

Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, και σε σύμπραξη με την Πινακοθήκη Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας & Διαποντίων Νήσων και άλλους φορείς, σχεδιάζει την έκθεση έργων ζωγραφικής και συναφών αρχειακών τεκμηρίων με αντικείμενο την καλλιτεχνική παραγωγή στον χώρο του Ιονίου από τα μέσα του 18ου έως τις πρώτες δεκαετίες μετά την Ένωση. Πρόκειται για την πρώτη συστηματική προσπάθεια σύνθετης ανάδειξης της πολυεπίπεδης καλλιτεχνικής δραστηριότητας στα Ιόνια νησιά (εκπαίδευση, παραγωγή, άρθρωση ιστορικού, θεωρητικού και κριτικού λόγου, λόγος και αναπαραστάσεις γυναικών). Σημαντικός πυρήνας αυτής της δραστηριότητας υπήρξε βέβαια η Ιόνιος Ακαδημία, με την οποία θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η καλλιτεχνική εκπαίδευση σε ελληνικό έδαφος.

Η έκθεση προβλέπεται να πλαισιωθεί από παράλληλες δράσεις και να προσφέρει πλούσιο υλικό και για εκπαιδευτικά προγράμματα απευθυνόμενα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.  Ο σχεδιασμός της έκθεσης περιλαμβάνει περίπου 100 ζωγραφικά έργα (τέμπερες, ελαιογραφίες, σχέδια, χαρακτικά) και περί τα 70 τεκμήρια (επίσημα έγγραφα, επιστολές, χειρόγραφα, μαθητολόγια, συμβόλαια, εκδόσεις, κλπ.).

Συντονισμός: Έλενα Χαμαλίδη, Αναπλ. Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Επιστημονικός υπεύθυνος: Παναγιώτης Ιωάννου, Αναπλ. Καθηγητής Ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Επιστημονική επιμέλεια & επιμέλεια έκθεσης: Μίρκα Παλιούρα, Επίκ. Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Μαρίνα Παπασωτηρίου, Επιμελήτρια/ Προϊσταμένη του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στην Κέρκυρα.

3. Διοργάνωση Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου

Προγραμματίζεται η διοργάνωση διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου, το πρώτο 10ήμερο του Νοεμβρίου 2024, με θέμα «Η Εκπαίδευση στα Ιόνια Νησιά τον 19^ο αιώνα». Στο συνέδριο θα λάβουν μέρος ομιλητές από την ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα του Ιονίου Πανεπιστημίου, καθώς και από άλλα πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι θεματικοί άξονες του συνεδρίου καλύπτουν σημαντικές όψεις της Εκπαίδευσης στα Ιόνια νησιά τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ού αιώνα, όπως είναι η μουσική, η καλλιτεχνική και η γυναικεία εκπαίδευση. Μεγάλο μέρος των ανακοινώσεων θα αφορούν την Ιόνιο Ακαδημία και θα επικεντρωθούν σε σημαντικές πτυχές από την ιστορία της, όπως είναι η οργάνωσή της με βάση τα ευρωπαϊκά ακαδημαϊκά πρότυπα, οι νεωτερικές παιδαγωγικές και επιστημολογικές αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία στο εσωτερικό του ιδρύματος, οι σχέσεις της Ακαδημίας με τη βρετανική πολιτική και το ελληνικό εθνικό κίνημα, καθώς και το «αποτύπωμά» της σε αρχειακά τεκμήρια. Το συνέδριο θα διεξαχθεί με υβριδικό τρόπο, δηλαδή με φυσική παρουσία στους χώρους της Ιονίου Ακαδημίας, καθώς και διαδικτυακά.

Συντονισμός: Αναπλ. Καθηγητές Μανόλης Δρακάκης και Διονύσης Τζάκης, μέλη της Επιτροπής.

4. Έκδοση επετειακού τόμου

Εντός του 2024 αναμένεται να εκδοθεί Επετειακός Τόμος για την Ιόνιο Ακαδημία και τον Λόρδο Γκίλφορντ με συμβολές έγκριτων πανεπιστημιακών και μελετητών.

Συντονισμός: Καθηγητής Ηλίας Γιαρένης, Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, και Ομότιμος Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας Νίκος Καραπιδάκης.

5. Έκδοση Λευκώματος με θέμα την Ιστορία της Ανώτατης Εκπαίδευσης στον Ιόνιο Χώρο

Στις σχεδιαζόμενες δράσεις εντάσσεται και η έκδοση δίγλωσσου επετειακού λευκώματος αφιερωμένου στην ιστορία του Ιονίου Πανεπιστημίου. Στη διπλή αυτή επέτειο, των 200 ετών από την ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας και των 40 ετών από την έναρξη λειτουργίας του «διαδόχου» της, του Ιονίου Πανεπιστημίου, θεωρήθηκε αναγκαίο να προβούμε και στη δημιουργία μιας έκδοσης, αφιερωμένης στην ιστορία του ιδρύματος, από το 1984, οπότε και συστάθηκε, μέχρι τις μέρες μας, καταγράφοντας τη δυναμική και καινοτόμα πορεία του στο χώρο της ανώτατης ακαδημαϊκής παιδείας του Τόπου.  

Για την έκδοση στην οποία θα περιλαμβάνεται υλικό από τις αρχειακές συλλογές του Πανεπιστημίου, αλλά και άλλων φορέων, εργάζεται ομάδα ιστορικών και αρχειονόμων υπό την επιστημονική καθοδήγηση των κυρίων Κώστα Αγγελάκου, Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, και Μανόλη Δρακάκη, Αναπλ. Καθηγητή του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας. Στην ομάδα συμμετέχουν ακόμη τα μέλη Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού κα Αλεξάνδρα Καββαδία και κ. Χαράλαμπος Κουργιαντάκης, καθώς και οι διδάκτορες του Ιδρύματος Εύη Λεοντιάδου και Στάθης Πουλιάσης.

6. Ηλεκτρονικός Κύκλος Διαλέξεων για την Ιόνιο Ακαδημία και την εποχή της

Ο Κύκλος θα είναι ανοικτός προς παρακολούθηση σε όλους μέσω ηλεκτρονικού συνδέσμου. Οι διαλέξεις θα προσφέρονται κάθε μήνα στο πλαίσιο του επετειακού έτους 2024, με αφετηρία την προσεχή Παρασκευή 22 Μαρτίου. Οι διαλέξεις θα προσφέρονται και θα μεταδίδονται ζωντανά Παρασκευή, 7.00 με 8.30 μ.μ.

Ομιλητές/ομιλήτριες:

Κατερίνα Μπρέγιαννη, Διευθύντρια Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών με θέμα «Η ίδρυση της Ιονίου Ακαδημίας. Το πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών τάξεων και πνευματικών εκδηλώσεων του πρώιμου 19ου αιώνα», Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024.

Κώστας Θύμης, Υποψ. Δρ, Ιόνιο Πανεπιστήμιο με θέμα «Οι πρωτοβουλίες και οι προσπάθειες του Μητροπολίτη Κερκύρας και Παξών Μεθοδίου Κοντοστάνου (1942-1967) για την ανασύσταση της Ιονίου Ακαδημίας», Παρασκευή 26 Απριλίου 2024.

Παναγιώτα Τζιβάρα, Αναπλ. Καθηγήτρια, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης με θέμα «Η ιστορία μιας κερκυραϊκής οικογενειακής βιβλιοθήκης και η πώλησή της "per uso delle Scuole dell' Università”», Παρασκευή 24 Μαΐου 2024. 

Ηλίας Γιαρένης, Καθηγητής, Ιόνιο Πανεπιστήμιο με θέμα «Η εορτή των Τριών Ιεραρχών στην Ιόνιο Ακαδημία», Παρασκευή 21 Ιουνίου 2024.

Αλέξανδρος Κατσιγιάννης, Επίκ. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης με θέμα «Ο Χριστόφορος Φιληττάς ως ιστορικός της Νεοελληνικής Γραμματείας και Λογιοσύνης», Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2024.

Αγγέλα Γιώτη, Αναπλ. Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης με θέμα «Γερμανικές Σχολές Φιλολογίας και Φιλοσοφίας: Πόλος έλξης και απώθησης για τα μαθήματα του Κ. Ασωπίου και του Α. Κάλβου», Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2024.

Την δράση συντονίζουν η κα Σοφία Λαΐου, Αναπλ. Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας, και ο Ηλίας Γιαρένης, Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.